تجهیزات ایمنی و آتش نشانی

منظور از تجهیزات و ماشین آلات آتش نشانی، امداد و نجات مجموعه ای از تجهیزات و ماشین آلات است که جهت اطفاء حریق و همچنین امداد رسانی در تصادفات جاده ای، حوادث سقوط در چاه، نشت مواد شیمیایی و خطرناک، حوادث طبیعی نظیر سیل و زلزله و بسیاری دیگر از حوادث مورد نیاز نیروهای زحمتکش و ایثارگر شاغل در سازمان های آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرها و واحد ایمنی، آتش نشانی وHSE صنایع و معادن است. لذا واحدآتش نشانی علاوه بر تجهیزات اطفاء حریق مانند خودروهای حمل آب و مواد اطفائی، شیلنگ های آتش نشانی، انواع نازل ها و ...، به تجهیزات پیشرفته ای جهت مقابله و مدیریت حوادث فوق نیاز دارند. تجهیزاتی که باید پاسخگوی حداقل نیروهای عملیاتی برای مواجهه ایمن با حوادث بوده و بتواند افرادی که در موقعیت خطر قرار دارند را نجات دهد. وسایل و ابزاری که در هر شرایط به یاری آتش نشانان و نیروهای امدادی آمده و یاری کننده آنها در انجام مأموریت های خطیر باشد و علاوه بر نجات مددجویان ، ایمنی آتش نشانان و نیروهای امدادی را نیز تأمین نماید.

ماشین آلات آتش نشانی

ابتدایی ترین وسایل مورد نیاز برای انتقال امدادگران و آتش نشانان به محل حادثه، ماشین آلات آتش نشانی است. ماشین آلات آتش نشانی وظیفه حمل و نگهداری از تجهیزات تخصصی امدادگران و آتش نشانان را برعهده داشته و بر اساس نوع کاربری، مواد اطفائی نظیر آب را نیز حمل می کنند.

در سازمان آتش نشانی، انواع ماشین آلات وجود دارند که هر خودرو به فراخور حادثه به محل اعزام شده و اقدام به ماموریت می نماید. ماشین آلات پیشرو که وظیفه دارند به سرعت به محل حادثه رسیده و اقدامات اولیه را انجام دهند. برخی از این ماشین آلات دارای مخزن آبی حدود 500 لیتر بوده و وظیفه اطفاء حریق در معابر کم عرض را با استفاده از پمپ های نصب شده بر روی آنها بر عهده داشته و با استفاده از اتصال به سایر خودروها توان ادامه عملیات اطفاء را نیز دارند. برخی دیگر از این ماشین آلات آتش نشانی پیشرو مجهز به پمپ های واترمیست هستند که آنها نیز اطفاء حریق را انجام می دهند و تعدادی از تجهیزات اولیه مورد نیاز را نیز حمل می کنند.

ماشین آلات آتش نشانی پسرو یا اطفاء حریق نیمه سنگین دارای مخازن حمل آب و فوم بوده و تجهیزات بیشتری برای مدیریت آتش سوزی ها در خود جای داده و تقریباً اغلب ابزار مورد نیاز یک آتش نشانی شهری معمول را به همراه دارند. این ماشین آلات آتش نشانی معمولاً پس از خودروی پیشرو به سمت محل حادثه اعزام شده و بدلیل حجم بیشتر مخازن آنها، برای آتش سوزی های متوسط مورد استفاده قرار می گیرند. این خودروها بوسیله پمپ های قویتر، آب را تحت فشار قرار داده و به محل حریق هدایت می کنند و بوسیله ورودی های نصب شده بر روی پمپ، امکان انتقال آب از سایر خودروهای اعزامی در صورت نیاز را دارا هستند.

از دیگر خودروهایی که در سازمان های آتش نشانی پیشرفته مشاهده می کنیم، خودروهای بالابر یا نردبان دار است. این خودروها، پس از ساخت و سازهای شهری بلند مرتبه، بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. این ماشین آلات بدلیل هزینه های بالای خریداری، تعمیر و نگهداری، معمولاً در شهرهای بزرگ و پرجمعیت وجود دارد و وظیفه اصلی آنها علاوه بر اطفاء حریق در ارتفاع، تخلیه ایمن افراد گرفتار در طبقات فوقانی است.

این خودروها دارای سبد حمل افراد، نازل هایی دارای خروجی بالا، برانکارد حمل مصدوم و ... بوده و سالانه جان افراد بسیاری که در میان دود و آتش محبوس شده اند را نجات می دهند.

ماشین آلات مخصوص امداد و نجات نیز در آتش نشانی های شهری دیده می شوند. وظیفه این ماشین آلات، حمل تجهیزات تخصصی امداد و نجات برای حوادثی نظیر تصادفات جاده ای، امداد و نجات از چاه، سقوط از ارتفاع یا گرفتار شدن در ارتفاع، حوادث کوهستان، زنده گیری حیوانات، محبوس شدن در آسانسور و ... است.

سایر ماشین آلات آتش نشانی، امداد و نجات

در آتش نشانی های صنعتی با توجه به ماهیت آتش سوزی ها و حوادث رخ داده در صنعت و میزان خطر آنها، ماشین آلات آتش نشانی مستقر در ایستگاه ها مشخصات متفاوتی دارند. میزان و حجم مخازن مورد نیاز این ماشین آلات بیشتر از ماشین های آتش نشانی شهری بوده و مواد اطفائی دیگری نظیر پودرهای خاموش کننده باید در آنها تعبیه شود. این امر در زمان مواجهه با حریق های صنعتی بیشتر کاربرد داشته و نیاز به نیروها و ماشین آلات کمکی را کاهش می دهد و مدیریت حادثه با مشکل روبرو نخواهد شد.

خودروهای حوادث ویژه و حوادث مواد خطرناک و شیمیایی نیز چند سالی است که بعنوان نیازهای حوزه آتش نشانی به شمار می روند. خودروهای خاصی که دارای تجهیزات مقابله و مدیریت حوادث مواد شیمیایی هستند. لباس های حفاظتی و مقاوم در برابر انواع گازها و مواد شیمایی، دوش های شستشو، استخرهای ذخیره مواد، ترولی های حمل سیلندرها خطرناک و ... از وسایل و تجهیزاتی است که باید در این ماشین آلات تعبیه و جانمایی شود.

خودروهای مدیریت بحران و ICS نیز در برخی از شهرهای ایران جا باز کرده و با نصب تجهیزات مدیریت و کنترل حوادث و بحران ها، کمک شایانی به مدیران عملیاتی و ستادی برای چاره اندیشی، رصد و مدیریت حوادث نموده است.

خودروهای پشتیبانی آخرین خط از ماشین آلات آتش نشانی هستند که وظیفه آنها تأمین نیازهای تیم های عملیاتی درگیر در حادثه است. تانکر های پشتیبانی حمل آب، خودروهای حمل تجهیزات، خودروهای حمل سیلندر و دستگاه تنفسی، خودروهای حمل برج نوری و ... همگی از خودروهای پشتیبانی هستند که در صورت نیاز، از سوی فرمانده و مدیریت حادثه فراخوانده شده و به محل حادثه اعزام می شوند.

لوازم و تجهیزات اطفاء حریق در سازمان آتش نشانی

هر یک از تجهیزات اطفاء حریق موجود در سازمان های آتش نشانی، نقش خاصی بر عهده دارند. نازل های آتش نشانی وظیفه هدایت آب و مواد اطفائی به محل آتش سوزی را دارند و بسته به نوع حادثه و وسعت آن مورد استفاده قرار می گیرند از انواع نازل های آتش نشانی می توان به نازل های موشکی یا ساده، تفنگی یا چند حالته، نازل های کفساز سبک و سنگین، انواع توربکس و ... اشاره نمود که مواد اطفائی را پس از انتقال آنها بوسیله لوله های نواری برزنتی یا پلاستیکی ضد اسید، به محل آتش هدایت می کنند. تولید نازل های آتش نشانی در سال های اخیر توسط تولید کنندگان داخلی، توأم با خدمات پس از فروش و نیز وجود قطعات مورد نیاز برای تعمیر آنها، از اقدامات ارزشمند تولیدکنندگان داخلی در حوزه تجهیزات آتش نشانی است. انواع اتصالات مورد نیاز برای وسایل مذکور در داخل کشور و با کیفیت قابل قبول در حال تولید است.

وسایل و تجهیزات امداد و نجات

تجهیزات و ابزاری که برای امداد و نجات استفاده می گردد، اغلب دارای پیچیدگی های خاص با فناوری پیشرفته هستند. وسایلی که برای امداد و نجات در حوادث جاده ای مورد استفاده قرار می گیرند، نجات افراد گرفتار و سقوط کرده در چاه را با استفاده از آنها انجام می دهیم، تشک های نجات و ...، معمولاً بسیار گران بوده و در برخی از سازمان های آتش نشانی موجود است.

تجهیزات امداد و نجات نقش رهایی دادن و نجات محبوسین، مصدومین و افراد گرفتار در موقعیت های خطرناک در تصادفات، اماکن محصور و بسته و ... را بر عهده دارند. با استفاده از این تجهیزات در تصادفات، قطعات و بدنه خودروها را باز نموده یا برش می دهیم، با استفاده از ابزار های امداد و نجات از ارتفاع و محیط های بسته نظیر سه پایه ها، انواع طناب، ابزار فرود و صعود و ...، اقدام به بیرون آوردن افراد از موقعیت خطرناک می گردد.

بطور کلی تجهیزات و ماشین آلات آتش نشانی و امداد و نجات، بخش بزرگی از یک مأموریت با کیفیت و ایمن را تشکیل می دهند که در صورت نبود آنها، مشکلات زیادی را نیروهای امدادی و آتش نشانان می بایست متحمل می شدند. وسایل و تجهیزاتی که باید دارای استانداردهای روز دنیا بوده تا نیروهای عملیاتی، بدون دغدغه خاطر از آنها استفاده و به یاری افراد حادثه دیده، بشتابند. برای خرید تجهیزات، ابزار و وسایل ایمن و دارای استاندارد در حوزه آتش نشانی (امداد و نجات و اطفاء حریق) حتماً از شرکت ها و فروشگاه های معتبر و دارای تجربه و تأیید شده توسط اساتید این حوزه خریداری نموده و تجهیزاتی باشندکه خدمات پس از فروش، آموزش و تعهد کافی را داشته باشند.